Kimyasalların Aerobik Sulu Ortamda Hazır Biyolojik Parçalanabilirlik Tayini - OECD 301
OECD 301, kimyasalların aerobik sulu ortamda biyolojik parçalanabilirliğini değerlendirmek için kullanılan bir dizi test yöntemi sunar. Bu testler, bir kimyasalın çevrede mikroorganizmalar tarafından ne kadar hızlı ve kolay parçalanabileceğini belirlemek için geliştirilmiştir. OECD 301 testleri, özellikle kimyasal maddelerin "hazır biyolojik parçalanabilir" olarak sınıflandırılması için temel gereklilikleri sağlar.
Test Yönteminin Amacı ve Kapsamı
OECD 301 testleri, çevrede biyolojik olarak kolayca parçalanabilen kimyasalları tanımlamayı ve çevresel risk değerlendirmeleri için gerekli verileri sağlamayı amaçlar. Testler, bir kimyasalın su ve mikroorganizmalar içeren bir sistemde karbon dioksit (CO₂) salınımı, oksijen tüketimi veya çözeltideki organik karbon azalması yoluyla parçalanmasını değerlendirir.
Kapsam:
- Organik kimyasallar.
- Çözünür ve çözünmez maddeler (sınırlı çözünürlük durumunda özel prosedürler uygulanır).
- Çevreye salınma riski taşıyan her türlü kimyasal madde.
OECD 301 Test Serisi
OECD 301, 6 farklı test yöntemi içerir. Bu testler, kimyasalın aerobik sulu ortamda hazır biyolojik parçalanabilirliğini farklı parametrelere göre değerlendirir:
Test Metodu | Değerlendirilen Parametre | Hazır Biyolojik Parçalanabilirlik Kriteri |
301A | DOC (Çözünmüş Organik Karbon) azalması | ≥ %70 |
301B | Karbondioksit (CO₂) salınımı | ≥ %60 |
301C | Oksijen tüketimi (BOD/ThOD oranı) | ≥ %60 |
301D | Kapalı şişe testi | ≥ %60 |
301E | Modifiye OECD çamur testi | ≥ %70 |
301F | Manometrik respirometri testi | ≥ %60 |
Testin Adımları
1. Test Sistemi Kurulumu
- Mikroorganizma Kaynağı: Testte kullanılan mikroorganizmalar genellikle atıksu arıtma tesislerinden alınan aktif çamur, nehir suyu veya toprak gibi doğal kaynaklardan temin edilir.
- Test Ortamı: Kimyasal madde, belirli bir konsantrasyonda sulu bir ortamda mikroorganizmalarla karıştırılır.
- Kontrol Grupları:
- Pozitif kontrol (kolay bozunabilir bir referans madde kullanılarak doğruluk testi yapılır).
- Negatif kontrol (kimyasal madde eklenmeden yapılır).
- Toksisite kontrolü (kimyasalın mikroorganizmalar üzerinde toksik etkisi olup olmadığını kontrol etmek için).
2. Parçalanma Sürecinin İzlenmesi
- Karbon Dioksit Salınımı (CO₂): Parçalanma sonucu atmosfere salınan CO₂ miktarı ölçülür.
- Oksijen Tüketimi (BOD): Mikroorganizmaların parçalanma sırasında ne kadar oksijen kullandığı ölçülür.
- DOC Azalması: Çözeltideki çözünmüş organik karbon miktarındaki azalma ölçülür.
3. Test Süresi
- Test genellikle 28 gün sürer. Parçalanma oranı bu süre boyunca düzenli olarak izlenir.
4. Sonuçların Değerlendirilmesi
- Hazır Biyolojik Parçalanabilirlik: Test edilen kimyasal, test süresi içinde belirlenen parçalanma kriterlerini karşılıyorsa, "hazır biyolojik parçalanabilir" olarak sınıflandırılır.
- Sonuçların Yorumlanması: Parçalanma oranları genellikle zaman-grafikleriyle gösterilir.
Ana Test Koşulları
Parametre | Koşul |
Test Süresi | 28 gün |
Sıcaklık | 20-25°C |
pH Seviyesi | 6.0 - 8.5 |
Kimyasal Konsantrasyonu | 2-10 mg/L TOC veya COD |
Kontrol Maddesi | Sodyum asetat, glikoz vb. |
OECD 301 Testinin Avantajları
- Global Uygunluk: OECD tarafından düzenlenmiş olması, sonuçların uluslararası kabul görmesini sağlar.
- Hızlı ve Güvenilir: Çevresel risk değerlendirmesi için hızlı ve güvenilir sonuçlar sunar.
- Çevre Dostu Ürün Geliştirme: Çevre dostu kimyasalların geliştirilmesini teşvik eder.
- Regülasyon Uyumu: Avrupa Birliği, ABD ve diğer ülkelerdeki çevre düzenlemelerine uyum sağlar.
Uygulama Alanları
- Kimyasal Endüstrisi: Ürünlerin çevresel uyumluluğunu ve sürdürülebilirliğini değerlendirmek.
- Regülasyon Gereklilikleri: Kimyasalların REACH gibi yönetmeliklere uygunluğunu sağlamak.
- Çevresel Risk Değerlendirmesi: Kimyasalların çevresel etkilerini analiz etmek.
- Atıksu Arıtma Tesisleri: Arıtma süreçlerinin etkinliğini ve kimyasal madde kalıcılığını değerlendirmek.
Sonuç
OECD 301 testleri, kimyasalların çevreye olan etkilerini anlamak için kritik bir araçtır. Bu testler, kimyasalların biyolojik parçalanabilirliğini belirleyerek çevresel sürdürülebilirliği artırmaya yardımcı olur. Özellikle deterjanlar, pestisitler, farmasötik ürünler ve endüstriyel kimyasallar için yaygın olarak uygulanır.