Ayakkabılarda Formaldehit Kalıntı Testi: Solunabilir Risklerin Önlenmesi

Yeni bir ayakkabıyı kutusundan çıkarırken aldığınız o keskin koku, aslında bir tehlikenin habercisi olabilir: Formaldehit. Deri, tekstil veya yapıştırıcı içeren ayakkabılarda üretim sürecinde kullanılan formaldehit, zamanla buharlaşarak solunabilir forma geçebilir. Bu da hem kullanıcı sağlığını hem de iç ortam havasını tehdit edebilir. İşte bu riskleri önlemek için ayakkabı imalatı risk analizi sürecinin bir parçası olarak formaldehit testleri büyük önem taşır.

Formaldehit Nedir ve Neden Ayakkabılarda Bulunur?

Formaldehit, çeşitli endüstriyel işlemlerde kullanılan uçucu bir organik bileşiktir. Özellikle deri tabaklamada, tekstil aprelemede ve yapıştırıcı üretiminde yer alır. Ayakkabı imalatında şu adımlarda formaldehit kullanımı yaygındır:

• Deri yüzey işleme
• Yapıştırıcı bazlı montaj
• Tekstil apre ve sertleştirici işlemleri

Sağlık Üzerindeki Etkileri

Formaldehit kalıntısı zamanla buharlaşarak solunabilir forma geçer. Bu durum başta alerjik reaksiyonlar olmak üzere şu sağlık sorunlarına neden olabilir:

• Göz ve boğaz tahrişi
• Solunum zorluğu
• Ciltte kaşıntı ve döküntü
• WHO tarafından “muhtemel kanserojen” olarak sınıflandırılmıştır

Ayakkabı Analiz Laboratuvarı ile Test Süreci

Profesyonel ayakkabı analiz laboratuvarı tarafından yapılan formaldehit kalıntı testleri şu aşamalardan oluşur:

1. Numune Hazırlığı

Ayakkabının farklı parçaları (astar, saya, taban, yapıştırıcı bölgeleri) ayrı ayrı analiz edilir.

2. Ekstraksiyon Süreci

Numuneler uygun çözgenlerle işlenir ve formaldehit serbest hale getirilir.

3. Renkimetrik veya HPLC Ölçüm

Serbest formaldehit konsantrasyonu mg/kg olarak hesaplanır.

Ayakkabı İmalat Testleri Neden Gereklidir?

Üretimden çıkan her model için yapılacak ayakkabı imalat testleri, hem yasal uyumluluğu hem de tüketici güvenliğini garanti altına alır. Özellikle ihracata yönelik ürünlerde formaldehit ve diğer kimyasal testler zorunlu hale gelmiştir.

Yasal Limitler Nelerdir?

Türkiye ve AB mevzuatına göre formaldehit sınırı:

• Yetişkin ürünlerinde: 75–150 mg/kg
• Çocuk ayakkabılarında: 20 mg/kg'a kadar düşebilir

Ayakkabı Güvenliği İçin Bilimsel Testler Şart

Ayakkabı imalatı risk analizi sürecine formaldehit kalıntı testini dahil etmek, sadece yasal zorunluluk değil aynı zamanda marka güvenilirliği açısından da kritik önemdedir. Uzman laboratuvar hizmetleri ile analizlerinizi gerçekleştirebilir, ürünlerinizi solunabilir risklerden arındırabilirsiniz.

Sıkça Sorulan Sorular

1. Formaldehit testi ne zaman yapılmalı?

Üretim sonrası, sevkiyat öncesi veya kalite kontrol sürecinde periyodik olarak yapılmalıdır.

2. Her ayakkabı test edilmeli mi?

Özellikle deri, tekstil ve yapıştırıcı kullanılan modeller ile çocuk ayakkabıları mutlaka test edilmelidir.

3. Hangi laboratuvarlarda test yapılmalı?

Formaldehit ve diğer ayakkabı imalat testleri için akredite ayakkabı analiz laboratuvarı tercih edilmelidir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Test edilen numune, üretimi doğru temsil etmeli
• Raporlar denetim ve ihracat için kullanılabilir olmalı
• Ayakkabının her bileşeni ayrı ayrı analiz edilmelidir