FT-IR (Fourier Dönüşümü Kızılötesi) spektroskopisi, bir materyalin kızılötesi (IR) bölgesindeki absorpsiyon veya yayılımını ölçerek kimyasal bileşenlerini ve değişikliklerini analiz etmek için kullanılan bir tekniktir. Madeni yağ analizinde, FT-IR genellikle yağın yaşlandıkça veya kullanıldıkça içerdiği kimyasal maddelerin değişimini tespit etmek için kullanılır.

FT-IR tayini, aşağıdaki bileşen ve değişiklikleri tespit etmek için kullanılır:

1. **Kurum:** Motorlarda yanma sonucunda oluşan karbon tabanlı parçacıklardır.
2. **Oksidasyon:** Yağın oksijen ile reaksiyona girmesi sonucunda oluşur. Bu, yağın yaşlandığının bir işaretidir.
3. **Nitrasyon:** Nitrojen oksitlerinin yağ ile reaksiyona girmesi sonucu oluşan bileşiklerdir, genellikle yüksek sıcaklıklarda yanma sonucu oluşur.
4. **Sülfasyon:** Kükürt dioksit veya kükürt trioksitin yağla reaksiyona girmesi sonucunda oluşur.
5. **Su:** Yağın içinde emülsiyon halinde veya çözünmüş suyun varlığını gösterir.
6. **Glikol:** Soğutma sıvılarının sızdırılması sonucu yağda oluşabilir.
7. **Dizel & Benzin:** Yakıt seyreltmelerini tespit etmek için kullanılır.
8. **ZDDP (Çinko Dialkil Ditiyofosfat):** Bir anti-aşındırıcı ve anti-oksidan katkı maddesidir. FT-IR ile bu katkı maddesinin konsantrasyonu takip edilebilir.

**FT-IR Tayini Nasıl Yapılır?**
1. Öncelikle yeni ve kullanılmamış yağın FT-IR spektrumu alınır; bu, başlangıç spektrumu olarak bilinir.
2. Kullanılmış yağın spektrumu alındığında, başlangıç spektrumuyla karşılaştırılır.
3. Değişiklikler, yağda hangi kimyasal değişikliklerin olduğunu ve bu değişikliklerin derecesini gösterir.
4. Belirli dalga boylarındaki pik yükseklikleri veya alanları, ilgili bileşenlerin veya değişikliklerin miktarını gösterir.

FT-IR analizi, madeni yağların durumu ve kalitesi hakkında hızlı ve doğru bilgiler sağlar. Bu teknik, yağın değiştirilip değiştirilmemesi gerektiği, kirlenme veya diğer problemlerin varlığı gibi önemli kararlar almak için oldukça değerlidir.