Mikronükleus Testi - OECD 487

Mikronükleus Testi (MN Testi), genotoksik potansiyelin değerlendirilmesinde kullanılan bir in vitro test yöntemidir. OECD 487 kılavuzunda tanımlanan bu test, test edilen kimyasal maddenin genetik materyalde hasar oluşturup oluşturmadığını belirlemek için kullanılır. Özellikle, mikronükleus oluşumu, hücre bölünmesi sırasında kromozom kırılmaları veya yanlış bölünmeler sonucu ortaya çıkan küçük çekirdekler şeklinde gözlemlenir.

Testin Amacı

Bu test, kimyasal bir maddenin veya ürünün:

1. Kromozomal Anormalliklere (kırılma veya kayıp) neden olma potansiyelini,
2. Genetik Toksisite ve kanserojenlik riskini değerlendirmek için uygulanır.

Testin Uygulama Süreci

1. Test Modeli ve Hücre Kültürü

• İnsan Lenfositleri: Mikronükleus testi genellikle insan kan hücreleri (lenfositler) üzerinde gerçekleştirilir.
• Alternatif olarak diğer memeli hücre hatları da kullanılabilir (örneğin, CHO, V79 hücreleri).
• Hücreler uygun kültür ortamında büyütülür ve inkübe edilir.

2. Kimyasal Maddenin Hazırlanması

• Test edilen madde, belirli doz aralıklarında uygulanır.
• Pozitif kontrol (genotoksik olduğu bilinen bir madde) ve negatif kontrol grupları oluşturulur.

3. Uygulama Süreci

• Test maddesi hücre kültürüne uygulanır ve belirlenen süre boyunca (genellikle 3-6 saat) inkübe edilir.
• Metabolik Aktivasyon: Bazı kimyasallar metabolizma sonucu aktif hale gelir. Bu nedenle, S9 karışımı adı verilen karaciğer enzimleri eklenerek testin bu koşullarda da yapılması sağlanır.

4. Sitokinez Bloklama

• Sitokinez, hücre bölünmesinin sitoplazma bölünmesi aşamasıdır. Bu işlem, mikronükleusların gözlemlenebilmesi için sitokinez bloke edici ajanlar (örneğin, sitokalasin-B) ile durdurulur.

5. Mikroskobik İnceleme

• Hücreler boya ile işlenir (örneğin, Giemsa boyası) ve mikronükleusların varlığı mikroskop altında değerlendirilir.
• Mikronükleus içeren hücrelerin oranı, genotoksik potansiyelin bir göstergesi olarak hesaplanır.

Sonuçların Değerlendirilmesi

• Pozitif bir sonuç, test edilen maddenin genetik hasar riski taşıdığını gösterir.
• Negatif bir sonuç, genetik hasar potansiyeli olmadığını gösterir.
• Sonuçların, test edilen maddenin dozu ve uygulama koşullarıyla ilişkilendirilerek değerlendirilmesi önemlidir.

Avantajları

• Duyarlılık ve Spesifiklik: Mikronükleus testi, kromozomal kırılmalar ve kayıpların hassas bir göstergesidir.
• Hızlı ve Güvenilir: Diğer genotoksisite testlerine kıyasla daha kısa sürede sonuç verir.
• Alternatif Modeller: Hayvan deneylerine alternatif olarak in vitro ortamda uygulanabilir.

Kısıtlamaları

• Metabolik Aktivasyon Gerekliliği: Bazı kimyasalların aktif formda test edilmesi için S9 fraksiyonu gerekebilir.
• Doz Optimizasyonu: Test sonuçları, aşırı yüksek veya düşük dozlardan etkilenebilir.